Menu Expand

Summa, liber I

Nikolaus von Straßburg

Herausgeber: Imbach, Ruedi

Corpus Philosophorum Teutonicorum Medii Aevi, Bd. 5,1

2024

Zusätzliche Informationen

Bibliografische Daten

Abstract

Die Summa des Nikolaus von Strassburg, früher auch Summa philosophiae genannt, wurde am Anfang dieses Jahrhunderts von Martin Grabmann wiederentdeckt. Es handelt sich dabei um ein unvollendetes Philosophiekompendium, das der Dominikaner (nach 1330 gestorben) in den zwanziger Jahren des 13. Jahrhunderts verfasst hat. In den drei erhaltenen Büchern werden verschiedene Probleme der mittelalterlichen Philosophie z.T. sehr ausführlich debattiert. Im Corpus Philosophorum Teutonicorum Medii Aevi soll das gesamte Werk ediert werden, da es sich um ein wichtiges Dokument aus der unmittelbaren Umgebung Meister Eckharts und Meister Dietrichs handelt.

Inhaltsverzeichnis

Zwischenüberschrift Seite Aktion Preis
Cover U1
Inhaltsverzeichnis v
Prologus totius operis 3
Prologus primi libri 4
TRACTATUS PRIMUS de agentibus creatis in generali 7
Quaestio prima: Quod nullius agentis creati operatio potest se extendere in essentiam materiae 7
Quaestio secunda: Quod nullius agentis creati actio se extendit in quantitatem materiae, ut eam possit auferre ab ea 8
Quaestio tertia: Quod nullum agens creatum potest aliquam formam a materia separatam producere vel destruere 11
Quaestio quarta: Quod nullum agens creatum potest creare vel auferre gratiam 12
Quaestio quinta: Utrum agens creatum possit destruere unam formam absque eo, quod educat aliam, vel educere absque eo, quod destruat aliam 13
Quaestio sexta: Quod agens creatum non potest formam corruptam eandem numero restaurare 14
Quaestio septima: In quo agentia creata conveniunt 17
Quaestio octava: De modo agendi agentis creati 19
Quaestio nona: Quomodo agens naturale formas educat et quid sit formam educere de potentia materiae 22
Articulus primus: Quid sit educere formam de potentia materiae vel de potentia subiecti 22
Articulus secundus: Ponuntur sex notabilia, ex quibus apparebunt diversi modi eductionis de potentia materiae vel subiecti 25
Articulus tertius: Declaratur magis in speciali modus eductionis formarum substantiarum de potentia materiae 29
Articulus quartus: Dubitatur, utrum dispositiones ad formam substantialem disponentes cedant ante eius adventum et relinquant materiam in pura potentia et respondetur tribus rationibus 30
TRACTATUS SECUNDUS de agentibus creatis in speciali 41
Prooemium 41
Quaestio prima: In quo agens naturale et artificiale differant 41
Quaestio secunda: In quo agens principale et instrumentale differant 42
TRACTATUS TERTIUS quid agens increatum possit et non possit 44
Prooemium 44
Sectio prima: Quid excludatur a divina potentia in communi 44
Quaestio prima: Utrum aliquid actioni Dei subterfugiat 44
Sectio secunda: De extensione divinae potentiae 46
Prooemium 46
Quaestio prima: Utrum sit tantum unum primum principium 47
Prooemium 47
Articulus primus: Ostenditur, quod non possunt esse plura principia simpliciter prima 47
Articulus secundus: Solvuntur rationes, quae possunt argui in oppositum 52
Quaestio secunda: Utrum ab uno principio possint immediate plura procedere 56
Prooemium 56
Articulus primus: Ostenditur, quod ab uno simplici possunt immediate procedere plura 56
Articulus secundus: Adducuntur auctoritates philosophorum, quae videntur contrariae huic veritati 58
Articulus tertius: Ponuntur rationes in oppositum et solvuntur 61
Quaestio tertia: Utrum res processerint a primo per creationem 65
Articulus primus: Dicitur aliquid in communi de modis productionis 65
Articulus secundus: Ostenditur magis in speciali, quid importat creatio 67
Articulus tertius: Ostenditur, quod Deo convenit creare 69
Quaestio quarta: Utrum potentia creandi possit alicui secundo agenti communicari 72
Articulus primus: Ponuntur rationes unius opinionis et solvuntur 72
Articulus secundus: Ponuntur rationes alterius opinionis et solvuntur 76
Articulus tertius: Ponitur defensio unius rationis primae opinionis 78
Articulus quartus: Videtur, in quo differant creatio et conservatio, fieri et factum esse in rebus creatis 79
Quaestio quinta: Utrum res vel mundus possint fuisse ab aeterno per creationem 82
Articulus primus: Ponitur distinctio de fieri et de his, quae fiunt 82
Articulus secundus: Ponitur distinctio de possibili 83
Articulus tertius: Probatur propositum 85
a. Ponuntur rationes sumptae ex ratione ipsius fieri 85
b. Ponuntur rationes sumptae ex ratione possibilis et impossibilis 88
Quaestio sexta: Utrum demonstrative possit probare mundum incepisse 93
Articulus primus: Ponuntur rationes ostendentes mundum fuisse ab aeterno et solvuntur 93
Articulus secundus. Ponuntur rationes eorum, qui dicunt demonstrative posse probari mundum incepisse et solvuntur 97
TRACTATUS QUARTUS: de divina potentia in speciali 109
Index auctoritatum 245
Index nominum 254