Menu Expand

Expositio super Elementationem theologicam Procli. Propositiones 14–34

Berthold von Moosburg

Herausgeber: Sturlese, Loris | Pagnoni-Sturlese, Maria Rita | Mojsisch, Burkhard

Corpus Philosophorum Teutonicorum Medii Aevi, Bd. 6,2

2025

Zusätzliche Informationen

Bibliografische Daten

Abstract

Der Proklos-Kommentar Bertholds aus dem 14. Jahrhundert ist der größte systematische Versuch, das Denken der Albert-Schule mit dem des antiken Neuplatonimsus zu konfrontieren. In diesem 2. Band der Expositio« verbindet Berthold erneut systematische Stringenz mit philosophiehistorischer Gelehrsamkeit. In Detailuntersuchungen analysiert er so grundlegende Termini wie Seiendes, Bewegung, Emanation, Vollkommenheit, Prozeß, Ähnlichkeit, Hervorgehen, Rückkehr und Natur, jedoch nicht um ihrer selbst willen, sondern mit dem Ziel, in Anlehnung an Proklos die durch Identität und Differenz ausgezeichnete dynamische Strukturiertheit des Kosmos zu erweisen. Methodisch und inhaltlich verfolgt Berthold hier konsequent sein uneingeschränkt philosophisches Programm und legt die spezifischen Fundamente für sein gewaltiges Kommentierungswerk.

Inhaltsverzeichnis

Zwischenüberschrift Seite Aktion Preis
Cover U1
Inhaltsverzeichnis V
Prolegomena IX
I. Handschriftliche Oberlieferung IX
II. Handschriftenverhältnis IX
III. Technische Erläuterungen X
1. Zum Text X
2. Zum Quellenapparat X
3. Zum Variantenapparat X
4. Zum index rerum XI
IV. Kolumnenanfänge der Handschriften XI
V. Abkürzungen XV
Literaturverzeichnis XVII
BERTHOLD! DE MOSBURCH: EXPOSITIO SUPER ELEMENTATIONEM THEOLOGICAM PROCLI. PROPOSITIONES 14-20 1
Propositio 14 Omne ens aut motum aut immobile est; et, si motum, aut a se ipso aut ab alio; et, si quidem a se ipso, antokinetum est, si autem ab alio, alterokinetum est. Omne ergo ens aut immobile est aut antokinetum aut alterokinetum 3
Commentum 13
Propositio 15 Omne, quod ad se ipsum conversivum est, incorporeum est 15
Commentum 22
Propositio 16 Omne ad se ipsum conversivum habet substantiam separabilem ab omni corpore 24
Commentum 31
Propositio 17 Omne se ipsum movens primo ad se ipsum est convers1vum 33
Commentum 42
Propositio 18 Omne derivans esse aliis ipsum prime est hoc, quod tradit recipientibus derivationem 44
Commentum 56
Propositio 19 Omne, quod primo inexistit alicui naturae entium, omnibus adest his, quae secundum illam naturam ordinantur, et eodem modo 58
Commentum 63
Propositio 20 Omnibus corporibus superior est animae substantia, et omnibus animabus superior est intellectualis natura, et omnibus intellectualibus hypostasibus superius est ipsum unum 65
Commentum 73
Propositio 21 Omnis ordo ab unitate incipiens procedit in multitudinem unitati coelementalem, et omnis ordinis multitudo ad unam iterum reducitur unitatem 76
Commentum 94
Propositio 22 Omne prime et principaliter ens secundum unumquemque ordinem unum est et non duo neque plura duobus, sed unicum omne 98
Commentum 109
Propositio 23 Omne imparticipatum instituit a se ipso participata, et omnes participatae hypostases ad imparticipatas essentias eriguntur 112
Commentum 122
Propositio 24 Omne participans participato demissius est et participatum imparticipato 125
Commentum 135
Propositio 25 Omne perfectum in generationes procedit, ut potest producere, imitans omnium unum principium 137
Commentum 150
Propositio 26 Omnis causa productiva aliorum manens ipsa in se ipsa producit, quae post se et quae deinceps 153
Commentum 159
Propositio 27 Omne producens propter perfectionem et potentiae circumstantiam productivum est secundorum 161
Commentum 169
Propositio 28 Omne producens similia ad se ipsum ante dissimilia substituit 171
Commentum 79
Propositio 29 Omnis processus per similitudinem secundorum ad prima efficitur 182
Commentum 190
Propositio 30: Omne, quod ab alio producitur immediate, manet innproducente et procedit ab ipso 191
Commentum 198
Propositio 31: Omne procedens ab alio per essentiam convertitur adnillud, a quo procedit 200
Commentum 204
Propositio 32: Omnis conversio per similitudinem efficitur eorum,nquae convertuntur, ad quae convertuntur 206
Commentum 213
Propositio 33: Omne procedens ab aliquo et conversum circularemnhabet operationem 214
Commentum 219
Propositio 34: Omne, quod secundum naturam convertitur, ad idnfacit conversionem, a quo et processum propriaensubsistentiae habet 220
Commentum 232
Index auctoritatum 235
Index rerum 249
Index nominum 259